Print / DFT-REEKS 'GRENZELOZE INSPIRATIE'
Zelfzorg uit Indonesië
Jamu. De Nederlands-Molukse Anna Uspessij groeide op met deze traditionele Indonesische kruidendrank en in de jaren dat ze later op Bali woonde was het drankje ook alom aanwezig. Toen ze terugverhuisde naar Nederland besloot ze het elixir niet alleen voor zichzelf te blijven maken, maar het ook te introduceren op de Nederlandse markt.
Inmiddels bestaat het merk Good Jamu ruim 3 jaar en verkopen Uspessij en haar partner Milad Nabiaalah twee traditionele varianten van de drank en een soda-versie van de smaak Tropical Tumeric. De verkoop verloopt via hun eigen webshop, maar ook Crisp en Spar hebben het opgenomen in hun assortiment. En de dranken liggen bij steeds meer horeca-, delicatessezaken en bedrijfskantines.
“In Indonesië is jamu niet alleen een drankje, maar is het echt onderdeel van een levenswijze”, vertelt Uspessij. “Jamu bestaat uit twee oude woorden: Djampi wat mantra betekent en Oesodo wat staat voor natuurlijk medicijn. De mengsels van kurkuma en/of gember met specerijen worden al meer dan 1500 jaar gebruikt om de gezondheid te versterken. Traditioneel zijn het vrouwen die de drank maken en verkopen. En sommige van deze ‘jamu gendong’ zoals deze vrouwen worden genoemd hebben indrukwekkende bedrijven rondom de kruidenmengels opgebouwd. Het wordt niet alleen als drank, maar ook in poedervorm verkocht en wordt bijvoorbeeld ook gebruikt in huidverzorgingsproducten.”
Uit haar jeugd weet Uspessij bijvoorbeeld dat haar moeder haar zwangere buik insmeerde met een jamu-pasta en toen ze op Bali woonde werd het voor haarzelf onderdeel van haar dagelijkse dieet. “Je kunt de drank aanlengen met warm of koud water, maar het is ook lekker in een smoothie of mocktail. Door het dagelijks te nemen, ontstaat er een soort routine van goed voor jezelf zorgen”, aldus de onderneemster. “Dat is iets wat je in Indonesië sowieso meer ziet, en echt niet alleen bij rijke jonge mensen. Rituelen en gezonde routines maken daar veel meer deel uit van het dagelijkse leven.”
Die dagelijkse aandacht voor je eigen welzijn, is iets wat Uspessij in Nederland nog wel eens mist. “Het leven gaat hier vaak zo snel, waardoor we aan onszelf voorbijgaan.” Met Good Jamu hoopt ze die Indonesische levensstijl een beetje hier naartoe te halen.
Op kleine schaal gaat dat goed. “Er zijn de laatste jaren echt wel steeds meer mensen bewuster gaan leven en we merken dat onze producten bij die groep aanslaan.” Maar de ondernemers lopen nog regelmatig tegen de onbekendheid van ‘functionele dranken’, zoals jamu en kombucha aan, vooral buiten de Randstad. “Ook daar pikken ondernemers het wel steeds vaker op, maar consumenten kiezen er meestal toch nog voor de frisdrank die ze al kennen”, merkt de onderneemster die zelf in Deventer woont.
Desondanks groeit Good Jamu gestaag sinds de introductie van het merk in 2021. “In het begin maakten we de drank nog in onze eigen keuken, maar die fase zijn we gelukkig al lang voorbij.” Inmiddels worden alle dranken van het merk gemaakt en gebotteld op een professionele productielocatie, maar die bleek destijds niet zo makkelijk te vinden. “De meeste (fris)dranken bestaan uit maximaal 5 ingrediënten, maar wij gebruiken er 12 en daarbij doen we geen concessies. Dat bleek voor veel producenten een uitdaging.”
De specerijen voor hun dranken haalt het merk uit Indonesië. Daar heeft Uspessij de recepten die ze van huis uit meekreeg ook leren verfijnen. “Ik ben echt in de leer gegaan bij jamu gendong op Bali. Zij hebben me kennis bijgebracht over de werking van de ingrediënten en het maken van de drank”, vertelt ze. “Ik heb hen ook toestemming gevraagd om het concept jamu in Nederland te introduceren. Dat was misschien niet nodig, maar het voelde als iets dat ik moest doen. Vaak zien mensen iets moois in het buitenland en nemen ze dat ongevraagd mee. Ik wilde op deze manier mijn respect tonen voor de traditie.”
Door een moderne draai te geven aan die eeuwenoude traditie uit het land van haar voorouders hoopt Uspessij iets toe te voegen aan het bestaande drankenassortiment in ons land. “Ik zie echt een toekomst voor functionele botanische dranken zoals jamu, die meer bieden dan alleen smaak en hydratie, maar niet bomvol suiker en toevoegingen zitten”, stelt ze. “Uiteindelijk hoop ik dat wij voor een grote groep het gezonde alternatief worden voor de bekende energiedrankjes waar mensen nu nog vaak op terugvallen.”